トキポナ講座板書03 言葉
動画引用:jan Nesapa
レッスン12「あああ!」
今日の単語
/kalama/ カラマ
音を出す、声を出す、音、声
/a/ ア
ああ、おお、わあ
あっ、えっ
うん、うんうん
/mu/ ム
もー、わおーん、ひひーん、こけこっこー、がおー
/o/ オ
~よ(呼びかけ)
今日の文法 命令文
o pali! 行動しろ、行動しよう
o moku pan! パンを食べろ、パンを食べよう
o musi! 遊ぼう
mi o + o pali! 私よ+行動しろ
mi o pali! 私よこうどうしろ
waso o mu! 鳥よ、さえずれ
例文
jan Tanaka o, toki! 田中さん、こんにちは!
"jan Tanaka" 田中さん(呼び捨て禁止)
"toki!" こんにちは
a a a, pona! あはは、ありがとう!
kalama musi li pona a! 音楽はすばらしいな!
jan lili o lape pona. 子どもはよく眠りなさい
お母さん、これなに?
mama meli mi o, ni li seme?
ゾウ(=大きい獣)がないている!
soweli suli li mu!
彼を笑わせて!
o musi e ona!
レッスン13「助動詞」
今日の単語
/wile/ ウィレ
望み、~したい、~しなければならない
mi pali e pan. パンを作る
mi wile pali e pan. パンを作りたい
/ken/ ケン
~することができる
mi ken pali e pan. パンを作ることができる
/kama/ カマ
来る、~になる
mi kama. 私が来た
mi kama suli. 大きくなった
/lukin/ ルキン
目:見る、読む、調べる
~しようとする
mi lukin pali e pan. パンを作ろうとしている
/sona/ ソナ
知る、~する方法を知っている
mi sona pali e pan. パンを作る方法がわかる
例文
mi kama sona e toki pona.
私はトキポナを知る状態になる=私はトキポナを学んでいる
jan mije li kama jo e kili.
男の人が果物を持つ状態になった=男の人が果物を取った
miii wile e ni: kulupu li kama pona.
あw足しはこれを願う:社会が良くなる=私は社会が良くなることを願う
mi ken ala lukin e kule.
私は色を見ることが出来ない
彼の目は青い
lukin ona li laso.
私は面白い夢(=眠りの絵)を見た
mi lukin sitelen lape musi.
私は金魚(=赤い魚)に触れようとした
mi lukin pilin e kala loje.
レッスン14「前置詞」
今日の単語
/ma/ マ
国:土壌、土:アウトドア
/pana/ パナ
与える、送る、放つ、出す
/kepeken/ ケペケン
~を使って
/lon/ ロン
(場所)で
存在、実在:真実
/tan/ タン
~から
~が理由で、~によって
/tawa/ タワ
~のほうに(~へ:~にとって)
例文
sina pona tawa mi.
あなたは私にとっていい
=あなたが私は好きだ
jan li kama sona e toki pona tan ni: ona li pona.
人はこの理由でトキポナを学ぶ:それはシンプルだ
=シンプルだから、人々はトキポナを学ぶ
soweli li alasa e moku lon ma suli.
ライオンは広大な土地で獲物を狩る
あなたの話は本当ですか?
toki sina li lon anu seme?
あなたはなぜ(=何の理由で)イヌが嫌いなのですか?
soweli li ike tawa sina tan seme?
私は彼女に嘘(真実ではない)を言いたくなった
mi kama wile toki e lon ala tawa ona.
レッスン15「時間と星」
今日の単語
/tepon/ テンポ
時、時間、状況
/open/ オペン
始める、開ける
/pini/ ピニ
終える、閉じる、過去
/sin/ シン
新しい:追加、その他
/suno/ スノ
光、灯、明るい
/mun/ ムン
星や月
今日の文法
mi pana e ni tawa mun.
私はそれを月へ送る
mi tawa mun.
私は月へ……
=私は月へ行く
mi toki kepeken toki pona.
私はトキポナを使って話す
mi kepeken toki pona.
私はトキポナを使って……
=私はトキポナを使う
soweli li alasa lon ma ni.
ライオンはそこで狩りをする
soweli li lon ma ni.
ライオンはそこで……
=ライオンをそこに(いる)
例文
mi kepeken toki pona lon tenpo suno ni.
私/を使って/トキポナ/~に/時間/太陽/これ
=この太陽時間に私はトキポナを使って
=今日私はトキポナを使った
mi wile ala moku e kala ni tan ni: ona li sin ala.
私/~べきだ/~でない/食べる/を/魚/これ/~から/これ:それ/li/新しい/~でない
=それは古いので、私はこの魚を食べるべきではない
=古いのでこの魚は食べないほうがいい
mi tawa ma sin lon tenpo suno pini.
私/~へ/国/別/(状況)で/時間/太陽/終わった
=私は終わった太陽時間に別の国へ
=私は昨日別の国へ行った
mi toki e ni tawa ona: kama pona!
私/言う/を/これ/~に/彼:ようこそ!
=私は彼にこう言った:ようこそ
=私は彼に「ようこそ」と言った
私の友達(=良い人)は料理(=食べ物作り)を始めた
jan pona mi li open e pali moku.
家の外(=アウトドア)は明るかった
ma li suno.
ma li suno lon tenpo pini.
レッスン16「取引」
今日の単語
/esun/ エスン
店、市場:取引
/mani/ マニ
金、富:家畜
/ilo/ イロ
道具や機械
/len/ レン
布や服、覆い
/supa/ スパ
表面が水平な物体全般
今日の文法
li と e の繰り返し
pipi ni li kule, li suwi.
その虫はカラフルだ、交わしい
=その虫はカラフルでかわいい
ona li kama, li moku, li toki, lilape.
彼は来て、食事し、会話し、眠った
mi moku e kala, e pan.
私は魚を、パンを食べた
=私は魚とパンを食べた
例文
jan mije li tawa esun li kama jo e len laso e ilo moku.
人/男/li/~へ/店/li/~状態になる/持つ/を/服/青/を/道具/食事
男の人はショッピングモール兵器、青い服と食器を買った
mi jo ala e mani e moku e len a.
私/持つ/~でない/を/金/食べ物/を/服/感動詞
私はお金も食べ物も服も持っていない
mi pona e supa lape kepeken ilo.
私/良くする/を/水平なもの/睡眠/~を使って/道具
私は道具を使ってベッドを直した
あなたは新しい電話(=話す道具)を使っていますか?
sina kepeken li ilo toki sin anu seme?
店で子どもがおもちゃ(=遊ぶ道具)を見て、それを欲しがった
jan lili li lukin e ilo musi li wile e ona lon esun.
私の武器(=戦う道具)に触れるな!
o pilin ala e ilo utara mi
レッスン17「身体名詞①」
今日の単語
/insa/ インサ
中、中心、中身、間:内蔵、はらわた
/monsi/ モンシ
後ろ:背中
/noka/ ノカ
足:下
/poka/ ポカ
横:腰
/awen/ アウェン
永遠の、保たれた、保護された、安全な、待っている、~し続ける
例文
len noka mi li lon monsi sina.
服/足/私/li/に/後ろ/あなた
私の靴があなたの後ろにある
jan lili li lon insa mama.
人/小さい/li/に/中/親
=小さな人が親の中に
=子どもが母親のおなかにいる
mi lon poka sina. sina a o lon poka mi lon tenpo awen.
私/に/横/あなた。あなた/も/よ/に/横/私に/時/永遠
=私はあなたの横に。あなたよ永遠に私の横に。
=私はあなたのそばにいる、あなたも永遠に私のそばにいて
後ろを見るな!
o lukin ala e monsi!
小さな黄色い星が輝き続けている
mun jelo lili li awen suno.
私は店の中で待機していた
mi awen lon insa esun.
mi awen lon esun lon tenpo pini.
レッスン18「身体名詞②」
今日の単語
/sinpin/ シンピン
前:顔:壁
/sewi/ セウィ
上、頂上:神々しい:空
/weka/ ウェカ
去った、遠くの
/ijo/ イヨ
物事、なにか
例文
jan sewi li toki e ni: ike o tawa weka.
人/上/li/言う/を/これ:悪い/よ/へ/遠い
=空の人はこう言う:悪よ遠くへ
=神は「悪よ去れ」と言われた。
sinpin ona li pona lukin.
前:顔/彼女/li/良い/視覚:目
=彼女の顔は視覚的に良い
=彼女の顔は美しい
mi kama sona e ijo sin tan jan pona mi.
私/来る/知る/を/物事/新しい/から/人/良い/私
=私は私の友達から新しい物事を知った
=私は友人から新しいことを教わった
青かった空が赤くなってきた
sewi laso li kama loje.
なにかに触れた! これは何だ?
mi pilin e ijo! ni li seme?
私は目を見開いて遠方の国々を見つめた
mi open suli e lukin mi, li lukin e ma weka.
レッスン19「数え方」
今日の単語
/nanpa/ ナンパ
~番目:数
/wan/ ワン
1:統一された、唯一の
/tu/ トゥ
2
/mute/ ムテ
多い:多さ:とても
/luka/ ルカ
手
/ale/ アレ
すべて、森羅万象、宇宙
今日の文法(数)
基本の数詞
0:ala
1:wan
2:tu
3~:mute
3人の人がいる、4人の人がいる
jan mute li lon.
第二の数詞
0:ala
1:wan
2:tu
5:luka
20:mute
100:ale
0:ale
1:wan
2:tu
3:tu wan
4:tu tu
5:luke
6:luka wan
7:luka tu
8:luka tu wan
9:luka tu tu
10:luka luka
千や万を表す単語はトキポナにはない
1000人=jan ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale
例文
sina nanpa wan. mi nanpa tu.
あなた/番目/1 私/番目/2
=あなたが1番 私は2番目
mi pilin pona mute lon tenpo suno ni tan ni:
mi kama jo e ilo nanpa sin.
私/気持ち/いい/いっぱい/で/時/日/これ/から/これ
私/になる/持つ/道具/数/新しい
=新しいPCを買ったので、私は今日気分がとてもいい
mi mute li weka e moku ike ale.
私/いっぱい/li/遠い/を/食/悪い/すべて
私達は悪くなった食べ物を全部捨てた
多くの人は2つの手と2つの足を持っている
jan mute li jo e luka tu e noka tu.
4番目の人は私のところに来てください
jan nanpa tu tu o kama tawa mi.
6つの会社が1つになろうとしている
kulupu luka wan li lukin kama wan.
kulupu esun luka wan li lukin kama wan.
レッスン20「物体①」
今日の単語
/kiwen/ キウェン
硬いもの(岩石など)
/ko/ コ
硬くないものや半固体全般
(粘土、粘着質なもの、生地、ゼリー、粉など)
/kon/ コン
気体全般(空気、息):魂、精神、本質
/linja/ リンヤ
糸状の物(ひも、髪の毛、綱)
/palisa/ パリサ
棒状のもの(枝、杖)
例文
linja ona li kiwen lili.
糸/彼・彼女・それ/li/硬いもの/少し
彼女の神は少し硬い
palisa luka sina li pona mute lukin.
棒/手/あなた/li/良い/いっぱい/見る
あなたの指は美しい
mi ken weka e kon ike kepeken ko sin walo.
私/できる/遠く/を/気/悪/を使って/硬くないもの/追加の/白い
私は塩を使って悪霊を遠ざけることができる
8個の岩は、時間をかけて(=長時間で)粉になった
kiwen luka tu wan li kama ko kepeken tenpo suli.
彼の魂は肉体から離れ天国へ向かった
kon ona li tawa weka tan sijelo, li tawa ma sewi.
労働者は多くの糸を使って色とりどりの布を作る
jan pali li pali e len luka kepeken linja mute
レッスン21「物体②」
今日の単語
/sike/ シケ
丸いもの(ボール、タイヤ)、循環
/poki/ ポキ
容器全般(袋、お椀、箱、コップ、戸棚、引き出し)
/seli/ セリ
あついもの、熱源(火など)、料理する
/telo/ テロ
液体(水)
/kasi/ カシ
植物全般
/tomo/ トモ
建物
例文
ma tomo mi li seli mute lon tenpo sike ni.
土地/家/私/li/あつい/いっぱい/に/時/まる/これ
私の町は今年とても暑かった
mi mute li tawa telo suli kepeken tomo tawa lon tenpo pimeja.
私/いっぱい/li/へ/水/大きい/を使って/部屋/動く/に/時/黒
私達は夜に車を使って海へ行った
jan esun li seli e poki moku.
人/商い/li/あつい/を/容器/食べ物
商人はなべを温めている
高価は丸い
mani kiwen li sike.
短く青い草が水中に生えている
kasi lili laso li lon insa telo.
黄緑色のけものが足で木の枝をつかんだ
soweli laso jelo li kama jo e palisa kasi kepeken noka ona.