Học gì không thất nghiệp? 何勉強したら失業ならないのか？　

vnexpress.net/goc-nhin

Tuần vừa rồi, tôi đại diện khoa Tài chính - Kế toán của Đại học Bristol, Anh tham dự ngày hội giới thiệu các chương trình thạc sĩ của trường.

先週は財務会計科の代表としてブリストル大学で行われた修士プログラムの説明会で参加した。

Một bạn trẻ người Thái Lan ngập ngừng cho biết em đang học hệ cử nhân và muốn tìm chương trình thạc sĩ để học tiếp, nhưng vì lo ngại AI (trí thông minh nhân tạo) sẽ "cướp" đi nhiều việc làm, nên em hỏi tôi chương trình thạc sĩ nào trong lĩnh vực tài chính - kế toán sẽ đảm bảo không bị AI cạnh tranh.

あるタイ人の学生は淀みながら、「学士のコースを勉強していて、修士プログラムを探していますが、人工知能「AI」が多くの仕事を奪ってしまうのを心配しています」と言って「財務会計科のどんな修士プルグラムで勉強したら、AIと競争しないことを確保するのでしょうか」と私に聞いた。

Câu hỏi này tôi từng nhận được một năm trước, từ một phụ huynh người Anh trong ngày hội giới thiệu trường cho học sinh phổ thông. Đây không chỉ là nỗi lo của một hay hai người, mà là băn khoăn của số đông, nhất là vào mùa tuyển sinh, nhiều gia đình đứng trước lựa chọn "học ngành nào", "học cái gì".

この質問は去年、高校生向けのオープンキャンパスでイギリス人の両親からも聞いた。これは数人の悩みではなく、多くの人の悩みだ。大学生を募集する時期になると、「どんな学部を選んで、何を学ぶのか」ということについて悩みがさらに増えてくる。

Theo nghiên cứu mới của ngân hàng Goldman Sachs, các loại trí tuệ nhân tạo sản xuất nội dung (generative AI) như ChatGPT của OpenAI hay Bard của Google có thể tác động đến khoảng 300 triệu việc làm trên toàn cầu. Theo đó, các công việc trợ lý hành chính ở văn phòng có tỷ lệ được tự động hóa cao nhất với 46%, tiếp theo là 44% cho công việc pháp lý và 37% cho các công việc trong kiến trúc và kỹ thuật. Lĩnh vực hỗ trợ kinh doanh, tài chính và kế toán nằm trong top 5 với 35%. Các lĩnh vực như nghiên cứu khoa học, lập trình, cũng có thể bị thay thế với tỷ lệ trên 30%.

ゴルードマンサーチ銀行の研究により、オープンAIのCHATGPTとグーグルのBARDの人工知能が世界の３億仕事に影響を与えるという。すると事務関係仕事の自動化率は４．６割で一番高いだ。つぎ２番目は法理職が４．４割、３番目は建築・技術職が３．７割。そして財務会計職は５番目、あと科学研究、ITは３割だという。

So với đợt tự động hóa trong sản xuất trước đây, lần này, nhóm nhân viên văn phòng sẽ bị ảnh hưởng khá lớn. Theo cây bút Larry Elliott của tờ Guardian, đợt sóng trí tuệ nhân tạo lần này sẽ hơi khác so với trước đây. Nó không thay thế những công việc chân tay đơn giản bằng máy móc và tạo ra công việc mới, thay vào đó, sẽ gây "xáo trộn" công việc của giới văn phòng trung lưu.
"Xáo trộn" không có nghĩa là thay thế hoàn toàn, mà việc làm của nhân viên văn phòng sẽ không còn dễ dàng như trước. Chỉ có người làm tốt công việc, và có thể thích ứng với thay đổi, mới có thể trụ lại.

全時代の自動化と比べ、今回は事務職に一番影響を受けてくる、ある有名な記者によると、今回の人工知能の波は前回と違い、単純な仕事を機械に変えられるのではなく、その代わり、事務職に「ごっちゃする」という影響を与えてくるという。「ごっちゃ」というのは、完全に変えられるのではなく、事務の仕事は従来のように簡単じゃなくなるということだ。その仕事の知恵と変化に対応できるスキルを持つ人こそ、取り残される。

Đây chính là điểm tôi nhấn mạnh khi trả lời câu hỏi "học ngành nào không sợ thất nghiệp?". Với những công việc được đào tạo ở đại học, một phần lớn liên quan đến giới văn phòng trung lưu, không có ngành nào đảm bảo an toàn trước những áp lực do AI tạo ra. Tuy nhiên, thái độ và cách tiếp cận, cũng như cách học tập đúng đắn lại có thể bảo đảm học ngành nào cũng không sợ AI. Nói cách khác, câu hỏi "học ngành nào/nghề nào không thất nghiệp" là một câu hỏi sai, nên được đổi thành "học như thế nào thì không thất nghiệp" hay "thái độ làm việc như thế nào thì không bị AI thay thế".

どんな学部を勉強すれば、失業にならないのかという質問に対して、その点を強調した。大学で教えられた事務関係の知識だけじゃ、AIの影響の元に仕事を簡単に見つかるという安全感を確保できないのだ。しかし態度や問題のアップロッチや勉強方法などのスキルは何を勉強してもAIを恐れないことを確保できるのだ。すなわち「どんな学部を勉強したら失業しない」の質問は間違いで、「どうやって勉強すれば失業しない」あるいは「どんな態度を持って仕事をすれば、AIに変えられないのか」の質問に変えた方がいいでしょ。

Đầu tiên là chuyện học như thế nào. Công nghệ AI sẽ khiến những người muốn đi tắt, học vẹt, học mẹo không còn nhiều cơ hội việc làm. Những mẹo như "ba cách khiến bạn nhanh chóng tạo văn bản", hay "năm cách khiến bạn tăng điểm số" sẽ không còn hữu dụng. Bởi vì cách học vẹt, học mẹo không giúp hiểu được vấn đề thấu đáo, mà chỉ là tìm đường tắt hoàn thành một công việc. Đó là làm việc, chứ không phải hiểu việc.

まず、「どうやって勉強するの」。AIの技術は空で覚える人に仕事のチャンスを減らす。「よい作文が書ける三つの方法」とか「ポイントアップをするのに五つの方法」などのことが使えなくなる。空で覚えることみたいに、深く問題を解けないのだから、ただ仕事するだけ、深く理解できないのだ。

Tình trạng này sẽ khiến người lao động gặp khó khăn khi môi trường công việc thay đổi, điều mà AI chắc chắn sẽ đem lại. Vì vậy, học thực chất, hiểu vấn đề thay vì tìm kiếm kiến thức "mì ăn liền" là điều đầu tiên cần có.

AIがもたらした影響により、仕事の環境が変化されたとき、労働者に支障をきたす。そのため、今一番求められているのは問題を深く理解できる勉強するスキルだ。

Các trường đại học cũng đã thay đổi giáo trình để sinh viên có phương pháp học chủ động hơn, học tư duy, phản biện và giải quyết vấn đề. Nhưng từ chương trình cho tới thực tế đòi hỏi sự phối hợp của cả hai phía là người dạy và người học. Muốn vậy, người học, cần có trách nhiệm với chuyện học của mình, tránh đối phó rồi trở thành những "xác sống giảng đường" như trong một bài viết tôi từng đề cập trước đây.
多くの大学は学生が能動的な勉強態度や議論や問題解決などのスキルを身につけるために、教材を変えてきた。だが教材から実戦に至るまで、教師と学生から両方の協力を求める必要がある。そうしたければ、学生は自分の学びに責任を持ち、私が取り上げた記事「学校のゾンビ」みたいになる勉強を避けよう。
　
Ngoài chuyện có thái độ học tập đúng, người học còn phải tự rèn cho mình kỹ năng mới, hay còn gọi là học tập suốt đời. Đây là một trong những chủ đề chính để tái đào tạo lực lượng lao động cho toàn cầu mà Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) hướng tới. Ví dụ, tôi dạo này đang tự học cách đặt câu hỏi cho các công cụ như ChatGPT hay Bard để nhờ chúng viết giúp email; học cách sử dụng một công cụ phân tích dữ liệu và huấn luyện mô hình máy học đơn giản mà không cần lập trình... Học cách học một kỹ năng mới trở thành giải pháp tạo ra giá trị tăng thêm cho bản thân, để đảm bảo luôn có tính cạnh tranh trên thị trường lao động.
正しい勉強する態度の以外に、学生は新しいスキルを身につけなければならない、それは一生学んでいくというスキルだ。世界経済フォーラムで全世界の労働者を再教育するための課題の一つだった。例えば、最近私はCHATGPTとBARDに質問の仕方を自学し、プログラミングなく、メール記載やデータ分析や機械学習モデルの訓練などの仕事を任せようとしている。新しいスキルを身につけることは自分の価値をアップする方法であり、労働市場で競争性を確保するためにもなる。
Theo một dự báo, 85% số việc làm mới ở năm 2030 là những công việc chưa từng tồn tại. Vậy làm sao mà biết "học cái gì" thì chắc chắn không thất nghiệp. Chỉ có học cách tự học kỹ năng mới, có thái độ học tập đúng, học thực chất, hiểu vấn đề, mới giúp các bạn trẻ yên tâm đi tới.

予測により、2030年は今存在していない新しい仕事が８．５割を占めるという。何を勉強すれば失業しないことをどうやって知るのでしょう。問題を正しく深く理解できるスキルだけが着々進めていけるのだ。

Cuối cùng, kỹ năng cần phải có ở hầu hết nghề nghiệp, cũng là thứ AI không có, là kỹ năng giao tiếp, và khả năng phản ứng với sự kiện bất ngờ. Đây là điều tôi học được từ một sinh viên cũ đang làm ngành kiểm toán ở Anh. Cậu bảo rằng giờ nhiều bạn lạm dụng công nghệ nên thường tìm câu trả lời trên mạng, ít có kỹ năng giao tiếp và cũng thiếu kiến thức cơ bản. Đến lúc đi phỏng vấn việc làm, các bạn đó không có khả năng trả lời câu hỏi ngoài các "bài tủ" đã chuẩn bị. Đi phỏng vấn không ai chờ bạn hỏi Google hay ChatGPT. Đi diễn thuyết với khách hàng cũng vậy.

最後、ほとんどの仕事に求められ、そしてAIに持たないスキルはコミュニケーションの能力と急な課題に反応力である。これは監査学のイギリス人の元学生がら学んだ。多くの学生はインタネットを乱用し、答えを探してばかりで、コミュニケーション能力が低く、基本的な知識を欠けているから、就職の面接になると、用意した質問しか答えられないのだ。面接ではGOOGLEかCHATGPTに聞きますということなんて待つ面接官がいない。そして取引先にプレゼンテーションすることも同じだ。

Muốn giao tiếp tốt, và phản ứng nhanh với những sự kiện bất ngờ, thì trong đầu phải có sẵn kiến thức và những hiểu biết cơ bản về lĩnh vực mình làm, phải thường xuyên đối mặt với những tình huống từ trên trời rơi xuống. Kỹ năng giao tiếp và khả năng ứng biến không phải là thứ cần phải đi học ngành nào, trường gì, mà có thể tự quan sát, học hỏi và trực tiếp thực hành qua cuộc sống hàng ngày.

コミュニケーションが良く、急な課題に反応できる力を身につけるには、今やっている仕事の知識を持ち、空から落ちるような急な状況の臨機応変のスキルが必要である。コミュニケーション能力と臨機応変のスキルは学校で勉強したら取得できるものではなく、自分が日々の生活に観察して実行して取得するものである。

Nói cách khác, học từ mọi thứ xung quanh bạn mỗi ngày, chủ động học cái mới chính là cách để không sợ bị thất nghiệp vì AI.

AIで失業しないため、あなたの日々の生活を通じて、能動的にあたらしいことを学ぶことが一番大切ではないでしょうか、

Hồ Quốc Tuấn