ラジオ生活：音楽の泉 ハチャトゥリヤン『組曲「仮面舞踏会」から”ワルツ”』
聞き逃しサービス 2024/02/10 放送
音楽の泉
〜
〜
『組曲「仮面舞踏会」から”ワルツ”』
作曲： ハチャトゥリヤン
京都市交響楽団(管弦楽)
広上淳一(指揮)
（4分6秒）
［2013年3月録音版］
〜
開始より29分36秒頃 (終了より20分24秒前頃)
〜
〜
配信終了 2024/02/17 05:50
（すでに配信終了してます）
番組情報
Google検索 URL>
https://www.google.co.jp/search?tbm=vid&hl=ja&source=hp&biw=&bih=&q=Khachaturian+Masquerade
Bing検索 URL> https://www.bing.com/videos/search?q=Khachaturian+Masquerade
Bing検索 URL> https://www.bing.com/videos/search?q=Արամ_Խաչատրյան+Դիմակահանդես
ハチャトゥリヤン 「仮面舞踏会」
Wikipedia JA(日本版) URL> https://ja.m.wikipedia.org/wiki/仮面舞踏会_(ハチャトゥリアン)
〜
『仮面舞踏会』（かめんぶとうかい、露: Маскара́д）は、旧ソビエト連邦時代のグルジア出身のアルメニア人作曲家アラム・ハチャトゥリアンによる管弦楽作品である。ミハイル・レールモントフの戯曲『仮面舞踏会（ロシア語版）』のための劇音楽として作曲され、後に組曲が編まれた。
…
【戯曲『仮面舞踏会』 4幕10場】
【あらすじ】
物語は帝政ロシア末期のころの貴族社会が舞台。作者はこの作品でロシアの貴族社会の特殊性を描き出し、批判しようとした。
《賭場》
主人公・アルベーニンは凄腕の賭博師だったが、妻・ニーナと静かな生活を送っていた。しかし、彼はふと久しぶりに賭博場に妻とともに行く。すると、負けが込んで全財産を失う寸前の若い公爵がいた。アルベーニンは公爵の代わりに博打を打ち、勝ちをおさめ公爵の失った財産の回収に成功する。
《最初の仮面舞踏会》
後日、アルベーニンはニーナとともに仮面舞踏会へ行き、公爵がある男爵未亡人を口説いていたのを目撃する。一方、ニーナは仮面舞踏会の会場で腕輪を紛失してしまう。ニーナの紛失した腕輪は男爵未亡人が拾い、自分を口説く公爵を煙に巻くためにあげてしまう。公爵は、自分が口説いた女からの贈り物だと自慢げに腕輪をアルベーニンに見せる。アルベーニンはその腕輪に見覚えがあった。
《腕輪の疑惑》
アルベーニンとニーナが仮面舞踏会から帰宅すると、ニーナは腕輪を紛失したことを夫に告げる。アルベーニンは公爵が自分に見せた腕輪がニーナの腕輪だと気づき、公爵が口説いた女は妻であると疑う。やがてアルベーニンは妻と公爵は恋仲であるとの疑惑を深め、激しい嫉妬に襲われる。愛する妻と自分が破産から救ってやった公爵との「二つの裏切り」に怒り、アルベーニンは妻の殺害を決意する。
《最後の仮面舞踏会》
アルベーニンは再びニーナをつれて仮面舞踏会へ行く。彼は毒入りのアイスクリームをニーナに与え毒殺しようとする。夫がだしたアイスクリームを何の疑いもなく食べるニーナ。ついに毒が回りニーナは苦しみ始める。アルベーニンはニーナに「彼女が公爵と不貞を働いたこと」を詰問する。ニーナは苦しみながらそれを否定し身の潔白を訴えつつ死ぬ。妻を殺したとたんにニーナが本当に不貞を働いたのかどうかを改めて検討するアルベーニン。
《幕切れ》
妻への疑惑の確信が揺らぐアルベーニンの前にある男が現れた。彼はかつてアルベーニンに賭博で破れ破産した男であった。彼は「お前が妻を殺したのだ」となじる。彼はアルベーニンがアイスクリームに毒を盛るところを目撃していたのだった。やがて公爵と男爵未亡人が現れ、男爵未亡人が仮面舞踏会で拾った腕輪を公爵をあしらうために差し出したこと、公爵は腕輪を男爵未亡人からもらったことをそれぞれ告白する。その結果、ニーナの無実を知ったアルベーニンは貞淑な妻を疑ったあげく殺害した罪悪に打ちひしがれ気がふれてしまう。アルベーニンに賭博で負けた男は、偶然にも復讐に成功したのであった。
…
【劇音楽『仮面舞踏会』】
劇音楽として1941年に作曲、初演された（モスクワのヴァフタンゴフ劇場において1941年6月21日に初演）。全14曲からなる。同じ年に映画『仮面舞踏会（ru:Маскарад (фильм, 1941)）』が公開されている。
…
【組曲『仮面舞踏会』】
1944年にハチャトゥリアンは『仮面舞踏会』のうち5曲を選び二管編成の管弦楽のための「組曲」に再編成した。
…
【構成】
I ワルツ
II ノクターン
III マズルカ
IV ロマンス
V ギャロップ
…
【音楽の使用例】
《演劇》
・『黒蜥蜴』（美輪明宏主演、演出）：「ワルツ」を使用。
・『卒塔婆小町』（美輪明宏主演・演出）：「ワルツ」を使用。
・テレビドラマ『戦争と平和（英語版）』（2007年、ロシア・フランス・ドイツ・イタリアほか合作）
・2014年ソチオリンピックの開会式
・2014年ソチオリンピックの閉会式
…
《フィギュアスケート》
・アンジェリカ・クリロワ・オレグ・オフシアンニコフ組：「ワルツ」を1996–1997年シーズンのアイスダンスのフリーダンスで使用。
・オクサナ・ドムニナ・マキシム・シャバリン組：「ワルツ」を2007-2008年シーズンのアイスダンスのフリーダンスで使用。
・ジェレミー・アボット：「ワルツ」を2007-2008年シーズンのフリー・プログラムを使用。
・織田信成：「ノクターン」「ワルツ」を2008-2009年シーズンのショート・プログラムで使用。
・浅田真央：「ワルツ」を2008-2009年シーズンのフリー・スケーティング[6]、2009－2010年シーズンのショート・プログラムで使用。
・閻涵：「ワルツ」を2012-2013年シーズンのフリー・プログラムで使用。
・タチアナ・ボロソジャル・マキシム・トランコフ組：「ワルツ」を2013-2014年シーズンのショート・プログラムで使用。
・ドミトリー・アリエフ：「ワルツ」を2017年-2018年シーズンのショート・プログラムで使用。
…
《ポピュラー音楽》
・平原綾香が2009年に発売したアルバム『my Classics!』で、「ワルツ」に歌詞を乗せて歌っている。
…
…
〜［上記wikipediaより抜粋。］
マスカレード（ハチャトゥリアン）
Masquerade (Khachaturian)
Wikipedia EN(英語版) URL> https://en.m.wikipedia.org/wiki/Masquerade_(Khachaturian)
〜
Masquerade (Russian: Маскарад) was written by Aram Khachaturian in 1941 as incidental music for a production of Mikhail Lermontov's play of the same name. He turned it into a suite with five movements for an orchestra in 1944. It is best known for the Waltz, widely considered one of Khachaturian's finest and most popular pieces, second in popularity only to "Sabre Dance" from the ballet Gayane.
…
〜［Excerpted from above wikipedia］
〜［上記wikipediaの日本語翻訳は次の通り。翻訳にはアプリ「DeepL」を使用。］
マスカレード（ロシア語：Маскарад）は、1941年にアラム・ハチャトゥリアンがミハイル・レルモントフの同名の戯曲の上演のための付随音楽として作曲した。1944年にオーケストラのための5楽章からなる組曲に改作された。ワルツが最も有名で、ハチャトゥリアンの最高傑作かつ最も人気のある曲のひとつと広くみなされている。
…
〜
マスカレード (アラム・ハチャトリアン)
Դիմակահանդես (Արամ Խաչատրյան)
Wikipedia HY(アルメニア版) URL> https://hy.m.wikipedia.org/wiki/Դիմակահանդես_(Արամ_Խաչատրյան)
〜
«Դիմակահանդես» (անգլ.` Masquerade) բալետ, 3 գործողությամբ 15 պատկերով, նախաբանով ու վերջաբանով, Արամ Խաչատրյանի հեղինակած՝ 1944 թվականի «Դիմակահանդես» նվագախմբային սյուիտի (երաժշտությունը գրվել է 1941 թվականին Եվգենի Վախթանգովի անվան պետական ակադեմիական թատրոնի պատվերով Միխայիլ Լերմոնտովի «Դիմակահանդես» դրամայի համար) և 1959 թվականի «Լերմոնտով» սյուիտի երաժշտության (երաժշտությունը գրվել է 1954 թվականին Բ. Լավրենևի «Լերմոնտով» պիեսի համար և բեմադրվել Մոսկվայի Գեղարվեստական Ակադեմիական թատրոնում) հիման վրա։
…
…
〜［Excerpted from above wikipedia］
〜［上記wikipediaの日本語翻訳は次の通り。翻訳にはブラウザアプリ「Chrome」を使用。残念ながらアプリ「DeepL」は、アルメニア語の翻訳不可。< 2024/2/10現在> ］
バレエ「マスカレード」 、3 幕 15 シーン、プロローグとエピローグ、アラム・ハチャトリアン作曲、1944 年の「マスカレード」管弦楽組曲（この音楽は、エフゲニー・ヴァフタンゴフ国立学術劇場の命令により1941 年に劇「マスカレード」のために書かれた）ミハイル・レルモントフ による）、1959年の「レルモントフ」組曲の音楽に基づいています（音楽は1954年にB.ラブレネフの劇「レルモントフ」のために書かれ、モスクワ芸術学術劇場で上演されました）。
…
…
〜［上記wikipediaより抜粋］
アラム・ハチャトゥリアン
Արամ Խաչատրյան
Wikipedia HY(アルメニア版) URL> https://hy.m.wikipedia.org/wiki/Արամ Խաչատրյան
〜
Արամ Եղիայի Խաչատրյան (մայիսի 24 (հունիսի 6), 1903, Թիֆլիս, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն և Կոջոր, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 1, 1978[…], Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[…]), հայ կոմպոզիտոր, դիրիժոր, մանկավարժ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1945), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1963), ռուսական կոմպոզիտորական դպրոցի և հայ դասական երաժշտության ներկայացուցիչ, որը ճանաչված է որպես համաշխարհային դասական ներկայացուցիչ։
Մանկությունը և պատանեկությունը անցկացրել է ցարական Թիֆլիսում՝ Կովկասի մշակութային բազմազգ մայրաքաղաքում, ապա 1921 թվականին տեղափոխվել է Մոսկվա։ Չունենալով տարրական երաժշտական գիտելիքներ՝ ընդունվել է Գնեսինի պետական երաժշտական ինստիտուտ՝ թավջութակի բաժին։ Համատեղությամբ սովորելով Մոսկվայի կոնսերվատորիայում։ Առաջին մեծ գործը եղել է «Դաշնամուրի կոնցերտը» (1936), որով նա հայտնի է դարձել ԽՍՀՄ սահմաններից դուրս։ Ժամանակակիցների խոսքերով՝ Խաչատրյանի ոճը բնութագրվում է գունագեղ հարմոնիաներով, թովիչ ռիթմերով, վիրտուոզությամբ, իմպրովիզացիաներով և զգացական մեղեդիներով։
Խաչատրյանը 20-րդ դարի ամենաճանաչված հայ կոմպոզիտորն էր, ինչպես նաև հայկական առաջին բալետի, սիմֆոնիայի, կոնցերտի և ֆիլմի երաժշտության հեղինակը:
Հետևելով ռուսական երաժշտության ավանդույթներին՝ նա իր ստեղծագործություններում լայնորեն օգտագործել է հայկական և կովկասյան, Արևելյան և Արևմտյան Եվրոպայի, Միջին Արևելքի ժողովրդի ազգային երաժշտությունը
…
…
【Երաժշտություն】
…
【Ստեղծագործություններ】
《Բալետներ》
Խաչատրյանը միջազգային ճանաչում ստացել է իր բալետային երաժշտությամբ։ Նրա երկրորդ բալետը՝ «Գայանեն», էապես վերամշակվել է՝ ի համեմատություն առաջին՝ «Երջանկություն» բալետի։ Ըստ Ռ. Ադալյանի՝ «Գայանեն» և «Սպարտակը» նրա ամենալավ ստեղծագործություններն են։ Ըստ Ջոնաթան ՄաքԿոլլումի և Էնդի Ներսեսյանի՝ Խաչատրյանի երաժշտությունն այս երկու բալետների համար կարող է զգուշորեն դասվել ամբողջ աշխարհով ամենաճանաչված դասական երաժշտությունների շարքին. փաստ, որ սրանք երևի միակ գործերն են, որոնց միջոցով աշխարհը իսկապես տեղեկանում է հայկական երաժշտության մասին»։ Էն Հասքինսը «LA Weekly» շաբաթաթերթից ասել է, որ Խաչատրյանը իր անջնջելի հետքն է թողել աշխարհի բալետի վրա։
«Սպարտակը» ճանաչվեց այն ժամանակ, երբ 1970-ականներին BBC հեռուստաալիքը օգտագործեց այն հեռուստաալիքի կողմից նկարահանվող դրամայի սերիաներում։ Դրա կուլմինացիան օգտագործվել է նաև «Կալիգուլա» (1979) և «Սառցե դարաշրջանը. հալոցք» (2006) ֆիլմերում։
Ջոել Քոենի «The Hudsucker Proxy» («Հադսաքերի փոխանորդը», 1994) ֆիլմում նույնպես հնչել են «Սպարտակի» և «Գայանեի» (նաև «Սուսերով պար») երաժշտությունները։ «Գայանեի» «Ադաջիոն» օգտագործվել է Սթենլի Կուբրիկի 1968 թ. «2001 թվականի տիեզերական ոդիսականը» ֆիլմում, ինչպես նաև մի շարք այլ ֆիլմերում։
Նվագախմբային երաժշտություն
խմբագրել
Խաչատրյանը գրել է երեք սիմֆոնիա. առաջինը՝ 1934-1935 թվականներին, երկրորդը՝ 1943 թվականին, երրորդը՝ 1947:
Նա նաև գրել է երեք կոնցերտ՝ Դաշնամուրի կոնցերտ (1936), ջութակի կոնցերտ (1940) և թավջութակի կոնցերտ (1946)։
Այլ ստեղծագործություններ
խմբագրել
Խաչատրյանը գրել է երաժշտական գործողություններ մի քանի պիեսների համար, ինչպես օրինակ՝ «Մակբեթ» (1934, 1955), «The Widow from Valencia» (1940), «Դիմակահանդես» (1941), «Լիր արքա» (1958)։
Նա ստեղծել է մոտ 25 ֆիլմերի երաժշտություն, այդ թվում՝ «Պեպոն (1935)՝ հայկական առաջին հնչունային ֆիլմի համար։ 1950 թվականին նա «Ստալինգրադի ճակատամատ» (1949) ֆիլմի երաժշտության համար արժանանում է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի (Ստալինյան մրցանակ)։
…
〜［Excerpted from above wikipedia］
〜［上記wikipediaの日本語翻訳は次の通り。翻訳にはブラウザアプリ「Chrome」を使用。残念ながらアプリ「DeepL」は、アルメニア語の翻訳不可。< 2024/2/10現在> ］
アラム・イェギア・ハチャトリアン（1903年5月24日（6月6日）、ロシア帝国チフリス県ティフリスおよびロシア帝国チフリス県コジョル- 1978年5月1日 […]、モスクワ、RSFSR、ソ連[…] )、アルメニアの作曲家、指揮者、教育者、ソ連人民芸術家( 1945 年)、アカデミー会員ソ連科学アカデミー( 1963年) 、ロシアの作曲家学校およびアルメニア古典音楽の代表であり、世界のクラシック音楽の代表として認められている。
彼は幼少期から青年期をコーカサス地方の多文化文化の中心地である皇帝ティフリスで過ごし、その後1921年にモスクワに移住しました。初歩的な音楽知識がなかった彼は、グネーシン国立音楽研究所のチェロ部門に入学しました。モスクワ音楽院で共に学ぶ。最初の主要な作品は「ピアノ協奏曲」（1936 年）で、これにより彼はソ連国境の外でも有名になりました。同時代の人々によると、ハチャトリアンのスタイルは、色彩豊かなハーモニー、心地よいリズム、妙技、即興演奏、そして感情的なメロディーを特徴としている。
ハチャトリアンは 20 世紀で最も有名なアルメニアの作曲家であり、またアルメニア初のバレエ、交響曲、コンサート、映画音楽の作者でもありました。
ロシア音楽の伝統に従い、アルメニアと白人、東ヨーロッパと西ヨーロッパ、中東の国民音楽を作品の中で広く使用した
…
【音楽】
…
-【創作物】
《バレエ》
ハチャトリアンはバレエ音楽で国際的に認められました。彼の2番目のバレエ「ガヤネン」は、最初のバレエ「幸福」と比較して大幅に作り直されました。 Rさんによると、アダヤンの『ガヤネン』と『スパルタク』は彼の最高傑作である。ジョナサン・マッコラムとアンディ・ナーセッションによれば、これら 2 つのバレエのためのハチャトリアンの音楽は、慎重ながらも世界で最も認知されているクラシック音楽の 1 つにランクされる可能性があります。これらがおそらく世界がアルメニア音楽について真に学ぶ唯一の作品であるという事実。」。 『LAウィークリー』紙のアン・ハスキンスは、ハチャトリアンは世界のバレエ界に消えない足跡を残した、と述べた。
「スパルタカス」は、 1970年代にBBCが同局制作のドラマシリーズで使用したことで知名度を高めた。そのクライマックスは『カリギュラ』（1979年） や『アイス・エイジ』でも使用された。映画『メルトダウン』（2006年）に出演。
ジョエル・コーエンの映画『ザ・ハドサッカー・プロキシ』（1994年）でも、スパルタカスとガヤン（別名ダンス・ウィズ・ソード）の音楽がフィーチャーされている。ガイーヌのアダージョは、1968 年のスタンリー キューブリックの映画で使用されました。映画『2001年宇宙の旅』ほか多くの映画に出演。
《管弦楽》
ハチャトリアンは3つの交響曲を作曲しました。 1回目は1934年から1935年、2回目は1943年、3回目は1947年である。
彼はまた、ピアノ協奏曲（1936年）、ヴァイオリン協奏曲（1940年）、チェロ協奏曲（1946年）の3つの協奏曲を作曲した。
《その他の作品》
ハチャトリアンは『マクベス』（1934年、1955年）、『バレンシアの未亡人』（1940年）、『仮面舞踏会』（1941年）、 『リア王』 （1958年）など、いくつかの演劇の音楽を書いた。
彼は、最初のアルメニアのサウンド映画である『ペポン』（1935年）を含む、約25本の映画の音楽を作曲した。 1950年、映画『スターリングラードの人差し指』 （1949年）の音楽によりソ連国家賞（スターリン賞）を受賞した。
…
〜