「星の王子さま」のカザフ語版（お試し）

　こんにちは、カザフ語たんです。今回は、ウギャーさんから「『星の王子さま』のカザフ語版を少し訳してくれないか」と言うご依頼をいただきましたので冒頭部分を解説していこうかなと思います。

https://note.com/uger_san

 　さて、早速ですが文法解説を交えながら『星の王子さま』の冒頭章を見ていきましょう。訳語の作成には注意を払っておりますが、多少の稚拙さは大目に見てやってください…。

※今回は提供いただいた第1章の部分を一通り見ていきますので分量的にかなり多くなるので注意してご覧ください。便宜上、ひと段落ごとに見ていくことをご了承ください。なお、文法解説で熟語的表現となっているものには*が右肩に付与されているので少し注意してください。(2語の熟語では逐語訳部分の右肩に*が付与されているものとお考えください)そして、逐語訳部分では接尾辞解析に-(ハイフン)を使用していますが、これだと正書法で使用されているものと同一になってしまうので正書法でのハイフンは=で代用しております。ご了承ください。

なお、段落ごとに本文を一文ずつに分割し、接尾辞解析-逐語訳-通常訳の順で見ていきます。

Кішкентай Ханзада

「小さな王子様」

第1段落

Бірде, алты жастағы кезімде, жабайы орман туралы «Бастан кешкен оқиғалар» деп аталатын кітаптан ғажайып бір сурет көрдім. Суретте айданар жылан арыстанды бүтіндей жұтып жатты. Сол суреттің көшірмесі мынадай. (ここに最初の絵が出てきます)

1-1(便宜上、[段落-文の順]で文の場所を表記します)

Бірде, алты жас-тағы кез-ім-де, жабайы орман туралы "Бастан кеш-кен оқиға-лар" деп ата-л-атын кітап-тан ғажайып бір сурет көр-ді-м.

ある時、6 歳-の 時-私の-で, 野生の 森 〜について 「(実際に)体験した* 物事-複数」と 名付け-受け身-未形 本-から 驚くべき 1(枚の) 絵(を) 見る-過去-1人称単数

ある時、それは僕が6歳の時だったけど、『本当に起こった数々の出来事』という名前の原生林についての本で、僕は見て驚くような1枚の絵を見たんだ。

1-2

Сурет-те айдаһар жылан арыстан-ды бүтіндей жұт-ып жатты. Сол сурет-тің көшірме-сі мына-дай:

絵-には 龍 蛇 ライオン-を すっかり 飲みこんで いる。その 絵-の 写し-その この-ような：

その絵では大蛇が獅子を丸呑みしているのだ。こんな感じの絵だった。

第2段落

Кітапта былай деп жазылған: "Айдаһар жыландар жемтігін шайнамай бүтіндей жұтады. Содан кейін олар алты ай бойы қозғалмастан, тамағын қорытады екен".

2-1

Кітап-та былай деп жаз-ыл-ған: "Айдаһар жылан-дар жемтіг-і-н шайна-ма-й бүтіндей жұт-а-ды.

本-では このように と 書く-受け身-完了：「龍 蛇-複数 死肉-その-を かむ-否定-非過去 すっかり 飲み込む-非過去-3人称。

その本にはこんなことが書かれていた。「大蛇は獅子を咀嚼することなく丸呑みするのである。

2-2

Содан кейін олар алты ай бой-ы қозғал-мас-тан, тамағ-ы-н қорыт-а-ды екен". 

それから あと 彼らは 6 月 の間-その 動く-ことなく-から、えさ-その-を 消化する のである」

その後、彼らは半年もの間動かずに、それを消化するのである」と。

第3段落

Сол сәтте менің джунгли оқиғалары жайы ойларым сан-саққа жүтірді. Мен қолыма түрлі қарындаш алып, тұңғыш суретімді сала бастадым. Менің нөмірі бірінші суретімнің пішіні былай еді.(２枚目の絵がここに来ます)

3-1

Сол сәт-те менің джунгли оқиға-лар-ы жайы ой-лар-ым сан-саққа жүтір-ді.

その　とき　私の　ジャングル(の) 体験-複数-その 状況 考え-複数-私の 思考を巡らせる-過去3

それを読んで、僕はジャングルでの冒険を心に思い描いた。

3-2

Мен қол-ым-а түрлі қарындаш ал-ып, тұңғыш сурет-ім-ді сал-а бастадым. 

私は 手-私の-へ いろんな(色の) 鉛筆(を) 手に取る-て、最初の 絵-私の-を 描く-て 始める-過去-1人称。

僕は色鉛筆を手に取って、最初の絵を描き始めた。

3-3

Менің нөмірі бірінші суретімнің пішіні былай еді. 

私の 番号-その 1番目 絵-私の-の 様態-その このよう だった。

僕が最初に書いた絵はこんな感じのものだった。

第4段落

Мен бұл өнер туындысын ересек кісілерге көрсеттім де, олардан суретім қорқыныш тудырады ма деп сұрадым.(ここに２枚目の画像が出てきます)

Мен бұл өнер туынды-сы-н ересек кісі-лер-ге көрсет-ті-м де, олар-дан суретім қорқыныш тудырады ма деп сұрадым.

私は　この　手書きの　作品-その-を 大人の 人-複数-へ 見せる-過去-私は て、彼ら-から 絵-私の 恐怖(を) 起こす-非過去-3人称 か と 尋ねる-過去-私は。

僕はその書いた絵を大人たちに見せて、「僕の絵は怖い？」と尋ねたんだ。

少し解説をば。訳では「」を使用したのですが、「」内に相当するカザフ語文は”Суретім қорқыныш тудырасыз(дар) ба/ма?”「僕の絵、あなた(たち)は怖いですか？」のようになります。いわゆる間接話法に相当するものと考えて良いものでしょう。

第5段落

Олар: «Қалпақ та қорқынышты болады ма екен?» - десті.

Олар: «Қалпақ та қорқынышты бола(ды) ма екен?» - дес-ті.

彼らは「帽子 も 恐れるように なる-非過去 疑問 という？」言い合う-過去。

大人たちは「帽子の何が怖いの？」なんて口々に言ったんだ。

第6段落

Ал менің салғаным қалпақ емес еді. Ол пілді қорқытып жатқан айдаһар жыланның суреті болатын. Бұдан соң үлкендерге түсінікті болуы үшін айдаһардың ішкі бөлігін бейнеледім. Үлкендерге үнемі түсіндіріп отыру керек. Менің нөмірі екінші суретім былай болып шықты:(ここに２枚目の絵が出てきます)

6-1

Ал менің сал-ған-ым қалпақ емес еді. Ол піл-ді қорқытып жат-қан айдаһар жылан-ның суреті бол-атын. 

でも　私の 描く-過去完了-私の 帽子 ではない 過去。それは 象-を 食う-て いる-た 大蛇 蛇の 絵-その である-たのだ。

もちろん、僕が書いたのは帽子の絵なんかではない。象を喰らい殺した大蛇の絵だったのだ。

6-2

Бұдан соң үлкен-дер-ге түсінік-ті болу-ы үшін айдаһар-дың ішкі бөліг-і-н бейнеле-ді-м.

この あと 大人-たち-へ 理解-を すること-彼らの ために 大蛇-の 中の 部分-その-を 示す-過去-私は。

その後、僕は大人たちにわかってもらうために大蛇の中の様子を描いてみせた。

6-3

Үлкен-дер-ге үнемі түсіндіріп отыру керек. Менің нөмір-і екінші сурет-ім былай бол-ып шықты:

大人-複数-へ 必ず 理解する-して  いる に違いない。私の 番号-その 2番目 絵-私の このように なる-して いる：

「大人たちはこれならきっとわかってくれるだろう」そう思って僕は2番目の絵をこんな感じで見せた。

第7段落

Үлкендер маған айдаһар жыланды, іштей немесе сырттай бейнелегенімді қойып, одан да географияға, тарихқа, есеп-қисапқа және жазу ережесіне көбірек көңіл қоюыма кеңес берді. Осылайша мен атақты суретші болу арманымнан алты жасымда-ақ бас тарттым. Нөмірі бірніші және нөмірі екінші суретімнің сәтсіз шығуы менің меселімді қайтарып тастады. Үлкендер ештеңені ешқашан өз беттерімен түсінбейді. Ал әр нәрсені үнемі ежіктеп түсіндіре берген балаларды мезі етіп жібереді.

7-1

Үлкен-дер маған айдаһар жылан-ды, іштей немесе сырттай бейнеле-ген-ім-ді қой-ып, одан да география-ға, тарих-қа, есеп-қисап=қа және жазу ереже-сі-не көбірек көңіл қою-ым-а кеңес бер-ді.

大人-たちは 私に 大蛇 蛇-を、中に それとも 外に 描く-完了-私の-を してみる、それより も 地理-へ, 歴史-へ 計算-へ 書くこと ルール-その-へ より多く 心(を) 置くこと-私の-へ アドバイスを 与える-過去。

大人たちは「大蛇の中か外かなんかよりも、地理や歴史、算数や綴り方にもっと心を砕いたほうがいいよ」なんて言うんだ。

7-2

Осылайша мен атақты суретші болу арман-ым-нан алты жас-ым-да=ақ бас тарт-ты-м.

このような 私 名声-を 画家 ~になること 夢-私の-から 6 歳-私の-とき=強調 頭(を) 引く-過去-私は。

こんなことがあって僕は6歳の時に画家になろうという夢を諦めることにした。

7-3

Нөмір-і бірніші және нөмірі екінші сурет-ім-нің сәтсіз шығу-ы менің меселімді қайтарып тастады.

番号-その 第1 と 番号-その 第2 絵-私の-の 失敗した 出すこと-その(は) 私の 気力-私の-を 打ちひしぐ-して 捨てた-過去。

最初の絵も、その次の絵も上手くいかなくて、心が折られてしまったんだ。

7-4

Үлкен-дер ештеңені ешқашан өз бет-тер-і-мен түсін-бе-й-ді. 

大人-複数(は) 何も-を いかほども 自分  顔-複数-その-で 理解する-否定-非過去-3人称。

大人たちはどんなものも、少しも自分の頭で理解すると言うことができないんだ。

7-5

Ал әр нәрсені үнемі ежіктеп түсін-діре бер-ген бала-лар-ды мезі еті-п жібереді. 

だから どんな もの-を いつも 理解する-使役-非過去 与える-完了 子供-複数-を うんざりさせる-て* してしまう-非過去-3人称。

それゆえ、いつも大人たちに説明しなければならなくなり、子供たちをうんざりさせてしまうのである。

第8段落

Сондықтан да мен басқа мамандықты таңдауға мәжбүр болдым. Ақыры ұшқыш болып шықтым. Жалпақ әлемді түгелге жуық араладым. Шынына келсек, географияны білгенім маған көп көмегін тигізді. Мен бір көргеннен-ақ Қытайды Аризонадан ажырата алатынмын. Бұл – түнде адасып кеткен жағдайда өте пайдалы нәрсе.

8-1

Сондықтан да мен басқа мамандық-ты таңдау-ға мәжбүр бол-ды-м.

それゆえ 強調 私は 他の 職業-を 選ぶこと-に 押し付けられる-過去-1人称*。

それゆえに、僕は他の仕事を選ばなければならなかったのだ。

8-2

Ақыры ұшқыш бол-ып шық-ты-м. 

最後に パイロット(に) なる-て し終える-過去-1人称。

結局僕はパイロットになったのだ。

8-3

Жалпақ әлем-ді түгел-ге жуық арала-ды-м.

広い 世界-を 全て-に あまねく 行く-過去-1人称。

この広い世界を遍く飛んで回ったのである。

8-4

Шын-ы-на кел-се-к, география-ны біл-ген-ім маған көп көмег-і-н тигіз-ді.

本当-その-に 来る-条件-1人称複数、地理-を 知る-完了-私の 私に 多く 助け-その-を 及ぼす-過去3人称。

大人たちが言っていたことは本当で、地理を知っていると本当に役に立ったのである。

8-5

Мен бір көр-ген-нен=ақ Қытай-ды Аризона-дан ажырат-а ал-атын-мын.

私は 1 見る-完了-から=強意 中国-を アリゾナ-から 区別する-非過去 できる-のであった-私は。

(地理のおかげで)僕は一目で中国とアリゾナを見分けることができたのだから。

8-6

Бұл – түн-де адас-ып кет-кен жағдай-да өте пайдалы нәрсе.

これは　夜-に 迷う-て しまう-完了 状況-で とても 役立つ もの。

こう言う知識は、夜に自分がどこにいるかわからなくなってしまった時なんかにとても役に立つのである。

第9段落

Мен өмірімде көптеген ұлағатты адамдарды кездестірдім. Көп уақыт бойы үлкендердің ортасында болдым. Олармен қоян-қолтық араластым. Дегенмен, оларға деген көзқарасым жақсармады. 

9-1

Мен өмір-ім-де көпте-ген ұлағат-ты адам-дар-ды кездес-тір-дім. 

私は 人生-私の-で 一緒に取り掛かる-完了 知恵-のある 人-たち-を 相見える-使動-過去-1人称。

僕はここまで生きてきて知恵ある人たちとこれまで会ってきて、一緒に仕事をしてきた。

9-2

Көп уақыт бойы үлкен-дер-дің орта-сы-нда бол-ды-м.

多くの 時間 を通じて 年長者-たち-の  間-その-で いる-過去-1人称。

僕は長い時間、大人たちに囲まれて生きてきた。

9-3

Олар-мен қоян-қолтық араластым.

彼ら-と 深く関わる-過去-1人称*。

そして、僕は大人たちと深く関わってきた。

9-4

Дегенмен, олар-ға де-ген көзқарас-ым жақсар-ма-ды.

それでも、彼ら-に 言う-完了 視点-1人称 改善する-否定-過去3人称。

しかし、大人たちに言っても僕にどう見えているかと言うことはわかってはくれなかった。

第10段落

Басқаларға қарағанда парасаттылау ғой деген адамды кездестіре қалсам, өзіммен үнемі бірге алып жүретін нөмірі бірінші суретімді көрсетіп, оны сынақтан өткізетінмін. Шынымен түсінгі бар адам екенін білгім келетін. Өкінішке орай, олардың қай- қайсысы болсын маған: «Бұл қалпақ қой», - деп жауап қайыратын. 

10-1

Басқаларға қарағанда парасат-ты-лау ғой деген адам-ды кездес-тір-е қал-са-м, өз-ім-мен үнемі бірге ал-ып жүр-етін нөмір-і бірінші сурет-ім-ді көрсет-іп, оны сынақтан өткіз-етін-мін.

他の人-複数-へ 見る-完了-で 知恵の-ある-やや よ という ひと-を 会う-使動-非過去 たちまち~する-条件-1人称、自分-私-と いつも 一緒に 取る-て いる-ような 番号-その 1番目 絵-1人称-を 見せる-て、彼を 実験-から 行う-のだ-1人称。

大人じゃなくても、この人は賢いな、と思った人と出会ったらすぐ、いつも僕は常に持ち歩いている最初に書いた例の絵を見せて、ある種の実験を行うのだ。

10-2

Шынымен түсінгі бар адам екен-і-н біл-гі-м кел-етін.

本当に 理解の ある 人が いるかということ-その-を 知る-したく-私は なった-のだ。

本当にこの絵をわかってくれる人がいるのかということを僕は知りたかったのだ。

10-3

Өкінішке орай, олар-дың қай＝қайсы-сы бол-сын маған: «Бұл қалпақ қой», = деп жауап қайыр-атын.

残念ながら*、彼ら-の どの(人)-その なる-ように 私に：「これ(は) 帽子 よ」、と 答え(を) 返す-のだ。

しかし、がっかりなことにその人たちでさえみんな、「これは帽子だね」というように答えるのである。

第11段落

Сондықтан мен оған айдаһар жылан жайлы да немесе жабайы ормандар мен жұлдыздар туралы да сөз қозғамайтынмын. Олардың ұғымына түсінікті болатын бридж бен гольф ойындары жөнінде, саясат пен галстук туралы әңгімелесетінмін. Сонда барып, ересек кісі жөн-жосықты білетін адаммен танысқанына риза болып қалатын.

11-1

Сондықтан мен оған айдаһар жылан жайлы да немесе жабайы орман-дар мен жұлдыз-дар туралы да сөз қозға-ма-йтын-мын.

それゆえ 私は 彼に 大蛇 蛇 について も もしくは 原生 森-複数 と 星-複数 について も 言葉(を) 発する-否定-のだ-私は。

それゆえ僕は彼らには大蛇のことも、原生林のことも、そして、星々のことについても何も語ることはなかった。

11-2

Олар-дың ұғым-ы-на түсінікті бол-атын бридж бен гольф ойын-дар-ы жөнінде, саясат пен галстук туралы әңгімеле-с-етін-мін.

彼ら-の 理解-その-へ わかるような なる-ような ブリッジ と ゴルフ 遊戯-複数-その について 政治 と ネクタイ について 話す-相動-のだ-1人称。

彼らがわかるような話、例えばブリッジやゴルフといった遊戯、そして政治やネクタイの話をしたりするのだった。

11-3

Сонда бар-ып, ересек кісі жөн=жосық-ты біл-етін адам-мен таныс-қан-ы-на риза бол-ып қал-атын.

そのように 行く-と、大人 人(は) 状況 知って-いるような 人-と 出会う-完了-3人称-へ 満足 なる なる-のであった(3人称)。

そうなると、そういう大人たちは「趣を知っているやつと出会えたな」と言って満足するのであった。

　いかがでしたでしょうか。何かしら面白い点を個々で挙げていければよかったかもしれませんが、私は『星の王子さま』自体今まで読んだことがなかったのでどこが日本語とカザフ語とで違うのが興味深いということは分かりませんでした…。他の言語と比較して面白いなと思ったところがございましたら是非ご意見をお寄せください。